Hướng dẫn về bón phân cho Bonsai
1. Thời điểm bón phân
- Vì lượng đất trồng rất ít nên thỉnh thoảng phải bón phân cho cây cảnh. Thường một năm bón phân 2 lần: một lần vào mùa khô (ít) và một lần vào mùa mưa (nhiều).
2. Lượng phân bón
- Cách chăm sóc cây cảnh: tùy tình trạng, tùy loại cây và tùy theo mùa, cây đang phát triển thì cần nhiều, cây đã thành thục thì cần ít hơn. Những loài cây cho ra một đợt chồi mỗi năm thì chỉ bón phân vào lúc cây trưởng thành. Những loài cây ra chồi quanh năm thì bón phân đều đặn hơn, mỗi lần một ít. Những loài thay lá thì nên bón phân sau khi lá rụng. Bón phân vào mùa khô hay mùa lá rụng sẽ làm cho thân cây Bonsai dày lên và cứng cáp hơn.
- Không nên bón phân khi cây đang ra nụ hoặc đang trổ hoa ra trái vì chúng sẽ rụng hoặc bị "cháy". Không bón phân cho những cây vừa mới thay đất, thay chậu, nên đợi 3 tháng sau cho cây tái tạo đủ rễ rồi hãy bón phân. Phân bón thuộc loại vô cơ (gọi là phân hóa học) hay hữu cơ cũng đều có chứa những nguyên tố mà ta có thể phân ra thành nguyên tố đại lượng và nguyên tố vi lượng. Đạm, lâm và kali được gọi là nguyên tố đại lượng là vì cây sử dụng chúng với một lượng lớn, còn nguyên tố vi lượng như manhê, bor, kẽm, mangan, canxi, sắt, đồng, cabalt, molyden . . . thì cây chỉ cần bón ít thôi.
- Mặc dù các nguyên tố trên đây là cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của cây, nhưng nếu bón với liều lượng không đúng thì có thể ức chế cây. Do đó, tốt hơn nên dùng những loại phân bón đã được pha trộn đầy đủ. Lúc bón phân cần phải chú ý đến mùa màng và loại cây. Vào mùa mưa, phân bón có chứa nhiều đạm sẽ giúp cho lá tăng trưởng, mùa khô thì bón phân có kali nhiều hơn để trợ lực cho sự phát triển thân và cành. Cây có hoa và trái thì cần được bón nhiều lân vào đầu mùa mưa hoặc trước khi trổ hoa.
- Phân bón cho cây Bonsai cần có ba chất căn bản là N - P - K theo tỉ lệ tương ứng 50 - 30 - 20.
- N: Nói chung là giúp cây tăng trưởng.
- P: Giúp cây điều hòa các chức năng sinh sản ra hoa kết trái.
- K: Giúp tạo và vận chuyển nhựa trổ hoa sinh trái. Bánh dầu thường được dùng cho cây kiểng Bonsai vì nó làm cho màu lá đẹp hơn. Bón thêm kali với bánh dầu thì càng tốt, có thể dùng bột xương, bột cá, tro gỗ, tro rơm.
3. Hòa với nước để tưới
- Một muỗng cà phê phân bón trong 15 lít nước tưới 15 ngày một lần. Tuy nhiên, người ta ưa dùng phân viên để trên mặt đất. Lấy phân bột tẩm nước nhồi thành viên nhỏ khoảng bằng đầu ngoán tay cái. Trung bình nếu bề kính của chậu là 10-15 cm thì dùng một muỗng cà phê phân bột để vo thành viên. Tuy nhiên số lượng chính xác thì còn tùy thuộc mùa, tuổi và chủng loại cây cảnh.
4. Vị trí đặt phân
- Các cụm phân phải đặt ở vùng giữa bờ chậu và gốc cây cảnh. Nếu đặt gần gốc thì có thể cháy rễ, nếu đặt gần bờ chậu thì có thể bị nước tưới cuốn trôi đi. Cũng giống như trường hợp của đất, việc sử dụng phân để trồng Bonsai cũng có nhiều quan điểm khác nhau; người trồng thường phân vân là nên dùng phân hóa học hay phân hữu cơ. Muốn giải đáp điều này thì phải xét đến thời gian là cây cần dể đồng hóa các nguyên tố trong phân bón. Phân hóa học thì đòng hóa nhanh, còn phân hữu cơ thì thường là tác động chậm và cầm một hoặc hai tháng mới có hiệu quả đối với cây. Mặt khác, loại phân bón hữu cơ đặc hiệu cho Bonsai, mặc dù không phải dễ tìm, nhưng không bao giờ gây ra những bất ngờ phiền phức.
Cũng nên tuân thủ cách chăm sóc cây theo nguyên tắc sau đây khi chọn và sử dụng phân bón:
+ Thăm dò các nhu cầu chuyên biệt của cây.
+ Lập kế hoạch bón phân, phân hữu cơ phải được bón ít nhất là một tháng sớm hơn phân hóa học.
+ Nếu sang chậu (thay đất) mỗi năm, thì có thể giảm được các nguy cơ bất ngờ nếu dùng phân hóa học.
+ Tưới nước thường xuyên có xu hướng làm trôi các chất dinh dưỡng: do đó nên bón phân thêm vào mùa mưa và mùa khô; nếu dùng phân hóa học thì hai tuần bón một lần.
+ Không nên bón phân vào thời kì nóng nhất trong năm.
+ Nếu bón phân hóa học thì nên dùng phân nửa liều lượng do nhà sản xuất khuyến cáo; nếu dùng phân hữu cơ ở thể khô, thì chỉ nên bón hai lần trong một năm: vào đầu mùa tăng trưởng (mùa mưa) và cuối mùa khô.
