Bonsai là gì?

Lịch sử

Bonsai có nguồn gốc từ núi cao Trung Quốc và sau đó nó được phổ biến sang Nhật Bản và Hàn Quốc và khi họ phát hiện trên núi có các cây nhỏ mọc hoang dã giống cây cổ thụ, có sức sống mãnh liệt trong mọi điều kiện khó khăn, sau đó người ta đem nó về trồng trong chậu nhỏ và cắt tỉa làm dáng cho đẹp hơn.

Ý nghĩa cây Bonsai

Là một cây cảnh đẹp để trong nhà hoặc ngoài sân, nhưng ý nghĩa sâu xa và là cái thú của người chơi là động viên con người phải sống mạnh mẽ giống như cây bonsai đã sống.

Dáng cây Bonsai cơ bản

Trên thế giới, người ta chia Bonsai thành bốn nhóm:

• Cây dưới 15 cm là loại bonsai rất nhỏ
• Cây cao từ 16 đến 30 cm là loại bonsai nhỏ
• Cây cao từ 31 đến 60 cm là loại bonsai trung bình
• Cây cao trên 60 cm là loại bonsai lớn

Loại dưới 15 cm là "mini bonsai", thường được trồng trong chậu nhỏ và trưng bày trong nhà. Còn loại trên 60 cm là cậy trồng trong chậu đặt ở sân vườn hoặc trước hàng hiên nhà.

Ban đầu, chỉ có 5 thế bonsai cơ bản là: thẳng đứng (Chokkan), thẳng đứng phóng khoáng (Moyogi), nghiêng (Shakan), thác đổ (Kengai) và nửa thác đổ (Han Kengai ). Về sau, người ta phát triển thành nhiều thế khác như: rễ phủ trên đá (Sekijoju), rễ trong đá (Ishizuke), chổi (Hokidachi ), bạt phong (windswept), song thụ và tam thụ (Ikadabuki), thế lùm (clump style), văn nhân (bunjin-gi), thế cành rủ (weeping style), thế gỗ mục (dead wood) và nhóm cây hay rừng (Yose Uye)...

Để có những cây bonsai giá trị, người ta thường dựa vào các yếu tố sau:

• Cây phải trổ nhiều hoa và hoa phải có màu sắc đẹp
• Lá xanh mướt, bóng; lá càng nhỏ càng tốt
• Thân cây phát triển kiểu "đầu voi đuôi chuột" (phần góc lớn hơn phần ngọn). Một cây có thân suôn đuột, đường kính gốc và phần ngọn không chênh lệch nhau nhiều thì không thể làm thành cây bonsai
• Cành, nhánh phải phân chi rõ ràng, phù hợp với một loại dáng thế nào đó đã định trước. Cành, nhánh phải mọc được những chồi non tốt
• Vỏ cây phải thu hút được cái nhìn của người thưởng ngoạn (càng sần sùi, lộ vẻ già nua càng tốt)
• Bộ rễ dày, to, gân guốc nằm lộ khoảng 1/3 trên mặt chậu

Những yếu tố nêu trên kết hợp hài hòa với nhau sẽ tạo ra một cây bonsai lý tưởng (nếu có dáng thế phù hợp).

Các địa điểm Bonsai - Cây Cảnh Việt Nam

• Làng văn hóa ẩm thực Nam Định
• Cây Cảnh Hải Hậu với nhiều làng nghề cây cảnh truyền thống lâu năm
• Làng Du lịch sinh thái Điền Xá - Nam Trực - Nam Định
• Làng cây cảnh Nghi Tàm, Quảng Bá - Hà Nội
• Thị xã Sa Đéc - Đồng Tháp
• Ngoài ra con nhiều nơi cũng bắt đầu hình thành nghề làm cây cảnh như Hà Tây cũ, Hải Dương...

Định nghĩa Bonsai

Bonsai là loại nghệ thuật tạo dáng truyền thống, độc đáo của thời cổ Trung Quốc. Bonsai là dùng cây kiểng, đá núi và các loại vật liệu khác, qua nghệ thuật gia công và chăm sóc tỉ mỉ tạo thành tác phẩm nghệ thuật.
Bonsai là hình ảnh thu nhỏ của vẻ đẹp thiên nhiên. Qua nghệ thuật gia công từng phiến đoạn cảnh đẹp thiên nhiên, có tư thế sinh động đẹp đẽ. Trong sáng tác thường ẩn chứa một nội dung tư tưởng và kết hợp nghệ thuật thi họa, gốm sứ, điêu khắc để Bonsai hoàn mỹ mang ý thơ nét họa ngây ngất lòng người.
Bonsai cũng có sức sống của điêu khắc nghệ thuật. Nó tùy theo sự biến hóa của thời tiết đem lại màu sắc với cảnh quan nghệ thuật khác nhau. Vì vậy, người ta nói Bonsai là "thơ ca vô thanh, hội họa lập thể".
Bonsai qua nghệ thuật gia công phản ánh một nội dung tư tưởng nhất định lại có một hình thái nhất định, cảnh quan nhất định. Đồng thời cây đá trong Bonsai phải phối hợp với bồn thể (chậu cảnh) khung giá. Cần phải hòa hợp với nhau, dựa vào nhau và cấu tạo thành một hình tượng nghệ thuật mới hoàn mỹ và phát huy mạnh mẽ hiệu quả nghệ thuật của Bonsai.
Bonsai không những có giá trị chiêm ngưỡng rất cao mà còn làm phong phú cuộc sống, nâng cao trình độ nghệ thuật làm lục hóa, mỹ hóa và sạch môi trường sống để có lợi cho sức khỏe, trở thành một loại nghệ thuật quý báu của con người.
Phong cách nghệ thuật Bonsai được hình thành có ảnh hưởng bởi điều kiện lịch sử và khí hậu địa lý.
Các nhà nghệ thuật Bonsai khi sáng tạo đặc sắc nghệ thuật và phong cách hình thành Bonsai đều xuất phát từ quan điểm cá nhân, trình độ nghệ thuật và quá trình sinh sống cũng như tính cách cá nhân, tư tưởng và tình cảm, ý thích v.v.. Ngoài ra, vật liệu các nơi khác nhau, truyền thống tập quán khác nhau nên đề tài sáng tác và thủ pháp biểu hiện cũng có sự khác nhau.
Bonsai hình thành trải qua nhiều đời lưu truyền nên phong cách ổn định và được nhiều người thừa nhận, từ đó hình thành các trường phái nghệ thuật Bonsai khác nhau.

Một số hình ảnh cây Bonsai

Minh họa. Bonsai là gì?

Minh họa. Cây cảnh Bonsai mini

Bài viết được tổng hợp và tham khảo từ website Wikipedia

Mọi ý kiến đóng góp bổ xung xin vui lòng comment hoặc gửi về địa chỉ hộp thư

lienhe@caycanhhaison.com